Để giúp cộng đồng Superteam có cái nhìn tốt hơn về Solana DeFi, Superteam xin được giới thiệu bài viết deep dive về hệ sinh thái DeFi trên Solana của tác giả Tiến Phạm. Các bạn có thể truy cập đường link tới bài viết gốc tại đây.
Mặc dù đã trải qua một năm 2022 đầy sóng gió trong thị trường Crypto và chịu sự ảnh hưởng không nhỏ của nhiều sự kiện "thiên nga đen" như Luna-UST, FTX sụp đổ, 3AC vỡ nợ. Nhưng Solana vẫn là một trong những blockchain Layer 1 mà mình đánh giá rất cao ở thời điểm hiện tại. Mình tin rằng trong khoảng thời gian tới khi thị trường Crypto có những sự hồi phục mạnh mẽ sau một năm đầy biến động thì Solana sẽ lại vươn mình để một lần nữa trở thành cái tên đáng chú ý nhất trong thị trường Crypto. Trong bài viết này, hãy cùng mình tìm hiểu sâu hơn về hệ sinh thái của Solana nhé!
On-ramp and Off-ramp in Solana DeFi
Sending Crypto Phantom
Swapping & Stablecoins
Lending & Borrowing
Liquid Staking Derivatives
Liquidity Providing
On-ramp & Off-ramp in Solana DeFi
On-ramp và off-ramp là gì?
Các bạn có bao giờ tự hỏi một token trong Phantom wallet của mình đã tăng giá, bây giờ làm sao để chốt lời và cash out hay không? Nếu các bạn đã từng hỏi như vậy thì phần này sẽ giúp ích bạn trong quá trình deposit và cashout trên hệ sinh thái Solana đấy!
Trong lĩnh vực tiền điện tử, thuật ngữ "on-ramp" và "off-ramp" thường được sử dụng để chỉ các quy trình để chuyển đổi tiền tệ truyền thống sang tiền điện tử và ngược lại.
On-ramp: Thường ám chỉ quá trình chuyển đổi từ tiền tệ truyền thống (ví dụ như USD, EUR) sang tiền điện tử (ví dụ như Bitcoin, Ethereum). Các đơn vị on-ramp khác nhau có thể bao gồm các sàn giao dịch tiền điện tử, các nhà cung cấp ví tiền điện tử hoặc các dịch vụ thanh toán tiền điện tử. Khi sử dụng một đơn vị on-ramp, người dùng thường phải trả phí để chuyển đổi tiền tệ truyền thống sang tiền điện tử.
Off-ramp: Tương tự như on-ramp, off-ramp ám chỉ quá trình chuyển đổi từ tiền điện tử sang tiền tệ truyền thống. Một off-ramp có thể là một sàn giao dịch tiền điện tử hoặc một nhà cung cấp dịch vụ thanh toán tiền điện tử. Khi sử dụng một off-ramp, người dùng có thể rút tiền điện tử từ tài khoản của họ và nhận được tiền tệ truyền thống tương ứng trong tài khoản ngân hàng của mình. Tương tự như on-ramp, người dùng thường phải trả phí để chuyển đổi tiền điện tử sang tiền tệ truyền thống.
Introducing Moonpay
MoonPay là một nền tảng thanh toán tiền điện tử cung cấp các giải pháp thanh toán cho các giao dịch trên blockchain. Đối với Solana, việc sử dụng MoonPay để mua và bán tiền điện tử trên mạng Solana là một cách on-ramp và off-ramp tiềm năng cho người dùng mới.
Việc sử dụng MoonPay để mua tiền điện tử trên Solana rất đơn giản. Người dùng chỉ cần truy cập vào trang web của MoonPay và chọn Solana trong danh sách các blockchain được hỗ trợ. Sau đó, họ có thể lựa chọn loại tiền điện tử mà họ muốn mua và thực hiện thanh toán thông qua các phương thức thanh toán khác nhau, bao gồm thẻ tín dụng và ví điện tử.
Ngoài ra, việc sử dụng MoonPay để bán tiền điện tử trên Solana cũng rất dễ dàng. Người dùng chỉ cần đăng nhập vào tài khoản của mình trên MoonPay và chọn Solana trong danh sách các blockchain được hỗ trợ. Sau đó, họ có thể chọn loại tiền điện tử mà họ muốn bán và tiến hành giao dịch.
Sử dụng MoonPay để on-ramp và off-ramp trên Solana mang lại nhiều lợi ích cho người dùng. Đầu tiên, nó giúp người dùng mới tiếp cận với Solana và tiền điện tử một cách dễ dàng hơn. Thứ hai, nó cung cấp một phương thức thanh toán đáng tin cậy và an toàn cho các giao dịch trên Solana. Cuối cùng, nó giúp tăng tính khả dụng của tiền điện tử trên Solana, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển hệ sinh thái tiền điện tử của Solana.
Sau đây là hướng dẫn chi tiết cho các bạn mới bắt đầu sử dụng crypto:
Bước 1: Truy cập moonpay.com
Bước 2: Tạo tài khoản bằng email
Bước 3: Chọn mục buy crypto trên giao diện moonpay
Bước 4: Trong giao diện các bạn có thể thấy mục Buy (tức on-ramp) và Sell (tức off-ramp). Các bạn có thể tuỳ chỉnh đồng crypto muốn mua của mình cũng như đồng tiền tệ mà mình muốn thanh toán. Như trong ví dụ trong ảnh thì mình muốn mua SOL bằng VND nên mình đã nhập như trên.
Bước 5: Sau khi chọn đượng lượng crypto mình muốn mua, các bạn nhấn “Continue”. Tại đây bạn điền thông tin cá nhân của mình.
Bước 6: Vậy là bạn gần hoàn tất rồi. Đến đây bạn chỉ cần điền thông tin địa chỉ và thẻ thanh toán của mình và xác nhận giao dịch là xong!
Lưu ý rằng các bước cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào cách thức hoạt động của MoonPay và các quy định và chính sách thanh toán của địa phương. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho giao dịch của mình, người dùng cần đọc kỹ các hướng dẫn và thông tin liên quan trên trang web của MoonPay trước khi tiến hành giao dịch.
Sending crypto
Chắc hẳn sau khi on-ramp crypto thì các bạn sẽ tự hỏi là làm sao để gửi phần crypto này cho người khác hay đơn giản là gửi lên các sàn giao dịch tập trung (CEX) để trade. Nếu vậy thì mục này sẽ giúp ích cho bạn đấy.
Sending crypto là gì?
Sending crypto là quá trình chuyển đổi tiền điện tử từ một ví điện tử sang ví điện tử khác. Crypto là một tài sản kỹ thuật số tồn tại trên một mạng phi tập trung được gọi là blockchain. Mỗi giao dịch tiền điện tử đều liên quan đến việc chuyển quyền sở hữu của một số lượng tiền điện tử nhất định từ một địa chỉ ví đến địa chỉ ví khác. Việc chuyển quyền sở hữu được xác thực và ghi lại trên mạng blockchain.
Sending crypto bằng Phantom wallet
Phantom Wallet là một ví điện tử được thiết kế để lưu trữ, quản lý và giao dịch các loại tiền điện tử. Đây là một ví đa nền tảng, có sẵn trên các nền tảng như desktop, web và mobile. Phantom Wallet được tạo ra bởi Phantom Labs, một công ty chuyên về công nghệ blockchain và tiền điện tử. Phantom wallet hiện nay được dùng chủ yếu bằng mạng lưới Solana
Phantom Wallet có tính năng an toàn và bảo mật cao, sử dụng mã hóa đủ mạnh để bảo vệ khỏi các cuộc tấn công trực tuyến. Ví cung cấp một giao diện người dùng thân thiện và dễ sử dụng, cho phép người dùng dễ dàng quản lý và kiểm tra các số dư tiền điện tử của mình. Ngoài ra, Phantom Wallet cũng hỗ trợ việc kết nối với nhiều chuỗi khối khác nhau và có tính năng đa ngôn ngữ, giúp người dùng truy cập và sử dụng ví một cách thuận tiện và dễ dàng hơn.
Sau đây là các bước để sử dụng Phantom wallet
Bước 1: Tải phantom wallet trên google chrome extension (PC) hoặc trên App store (điện thoại).
Bước 2: Khởi động ứng dụng và chọn "Create a new wallet".
Bước 3: Tạo mật khẩu đủ mạnh và lưu nó một cách an toàn. Mật khẩu sẽ được sử dụng để mở khóa ví của bạn.
Bước 4: Tiếp theo, bạn sẽ được cấp một cụm từ khóa gồm 12 từ (seed phrase). Hãy lưu cụm từ này một cách an toàn vì nó sẽ được sử dụng để phục hồi lại ví của bạn nếu cần thiết.
Bước 5: Xác nhận lại cụm từ khóa của bạn và chọn "Create".
Bước 6: Sau khi tạo thành công, bạn sẽ được chuyển đến trang chính của ví, trong đó có địa chỉ ví của bạn. Bạn có thể sao chép địa chỉ ví và sử dụng nó để nhận tiền điện tử từ người khác.
Lưu ý rằng việc tạo địa chỉ ví chỉ là bước đầu tiên trong việc sử dụng Phantom Wallet. Bạn cần phải lưu trữ mật khẩu và cụm từ khóa một cách an toàn để đảm bảo rằng bạn có thể truy cập vào ví của mình và khôi phục lại nó nếu cần thiết.
Gửi crypto bằng Phantom wallet
Bước 1: Mở ví Phantom của bạn và chọn loại tài sản bạn muốn gửi. Trong ví dụ dưới ảnh thì mình chọn SOL
Bước 2: Tiếp đó bạn nhập địa chỉ người nhận mà bạn muốn gửi crypto đến và số lượng crypto bạn muốn gửi.
Bước 4: Xác nhận giao dịch. Các bạn đọc kĩ số lượng crypto được gửi đi và phí giao dịch. Nếu đã chính xác thì nhấn “Send’ để xác nhận giao dịch
Bước 5: Vậy là bạn đã hoàn tất giao dịch rồi. Bạn vừa thành công “sending crypto” đến một địa chỉ ví khác
Vậy là bạn đã nắm được cách gửi crypto sử dụng Phantom wallet rồi!
Swapping
Trong thế giới crypto, swap (hay còn gọi là hoán đổi) là một hoạt động trao đổi một loại tiền điện tử cho loại tiền điện tử khác. Swap thường được thực hiện trên các sàn giao dịch phi tập trung (decentralized exchange - DEX) như Uniswap, Orca, hay SushiSwap.
Khi bạn thực hiện swap, bạn đưa một số tiền điện tử của mình và nhận lại một số tiền điện tử khác với tỷ giá được xác định tại thời điểm giao dịch. Tỷ giá swap được xác định dựa trên sự cân bằng giữa nguồn cung và cầu của các đồng crypto tương ứng và có thể thay đổi theo thời gian.
Các DEX hiện nay thường dùng cơ chế AMM cho giao dịch swap. Orca của Solana là một ví dụ điển hình. Sau đây mình sẽ hướng dẫn các bạn swap sử dụng Orca.
Bước 1: Các bạn đăng nhập vào ví Phantom wallet đã tạo ở trên.
Bước 2: Các bạn nhấn “Connect wallet” để kết nối ví với Orca.
Bước 3: Đây sẽ là giao diện swap của Orca. Tiếp theo các bạn chọn các đồng crypto mình muốn swap. Trong ví dụ thì mình muốn swap SAMMO sang SOL nên chọn như hình dưới đây.
Bước 4: Tại đây, giao diện sẽ hiện cho bạn tỉ lệ hoán đổi và số lượng crypto bạn sẽ nhậnn được (trong trường hợp này là SOL). Sau khi check lại thông tin nếu đúng thì bạn có thể nhấn vào “Trade”.
Bước 5: Sau đó Orca sẽ yêu cầu bạn approve giao dịch. Các bạn tiếp tục nhấn vào “Approve”.
Bước 6: Vậy là giao dịch của bạn đã hoàn tất rồi. Bạn đã swap thành công một đồng crypto này sang một đồng crypto khác.
Lending
Trong thị trường tài chính truyền thống, ngân hàng là định chế tài chính được nhiều người biết đến nhất. Và trong mỗi ngân hàng lại có hàng chục hàng trăm loại dịch vụ khác nhau như: Bảo hiểm, tiết kiệm, đầu tư,...Tuy nhiên thì mảng đem lại doanh thu lớn và ổn định nhất vẫn là hoạt động vay mượn. Bản chất hoạt động cho vay của ngân hàng là luân chuyển dòng tiền từ chủ thể thừa vốn sang chủ thế thiếu vốn trong nền kinh tế và ăn lãi suất chênh lệch giữa hoạt động đi vay và cho vay. Bằng cách này mà những khách hàng đang cần số tiền lớn để mua nhà, mua xe, kinh doanh hay chi trả hoá đơn,... có cơ hội để tiếp cận với nguồn tiền trong khi những khách hàng thừa tiền vẫn có lãi hàng năm nhờ vào lãi suất huy động của ngân hàng. Nhờ vậy mà các hoạt động kinh tế trong xã hội được kích thích thông qua việc cung cấp tiền cho các cá nhân và doanh nghiệp
Quay lại thế giới blockchain, đối với bất kỳ một blockchain nào dù lớn hay nhỏ thì Lending vẫn luôn là mảnh ghép đem về lượng TVL dồi dào nhất. Việc thiếu đi Lending & Borrowing hoặc mảnh ghép này không phát triển mạnh sẽ khiến cho hệ sinh thái thiếu đi đòn bẩy quan trọng để tạo nên sự bùng nổ trên thị trường. Có thể thấy rõ ràng trong Top 3 Protocol có nhiều TVL nhất ở thời điểm hiện tại trên thị trường thì có đến 2 là vẫn đang hoạt động khá mạnh mẽ trong lĩnh vực Lending là MakerDAO và Aave. Chính vì vậy mà khi hệ sinh thái của Solana bùng nổ vào mùa hè 2021 thì một trong những cái tên được chú ý nhiều nhất vào thời điểm đó chính là Solend.
Solend (Solana-lend) là một Lending Protocol được xây dựng trên Solana cho phép người dùng gửi và vay tiền mà không phải thông qua bất kỳ bên trung gian nào. Việc phát triển trên Solana cho phép Solend tăng tốc độ và giảm chi phí giao dịch đến khoảng 100 lần so với Ethereum. Khi trải nghiệm Solend, người dùng có thể thực hiện các tác vụ như:
Vay các loại tài sản Crypto từ Solend (USDC, SOL,...)
Deposit tài sản vào Solend để lấy lãi
Điểm đặc biệt của dự án Solend
Khả năng mở rộng
Nhờ vào việc tận dụng khả năng mở rộng của Solana, Solend vẫn đang mở rộng hệ sinh thái DeFi của họ thông qua việc đa dạng tài sản có thể cho vay hoặc thế chấp trên nền tảng với đa dạng các loại token từ stable coin, native coin, hay cả meme coin. Bên cạnh đó, nếu nhìn một cách tổng quan thì Solend có giao diện Dashboard khá thân thiện với người dùng những vẫn cung cấp đủ thông tin cần thiết
Solend DAO
Việc quản trị Solend sẽ được quản lý bởi một DAO để trao quyền cho cộng đồng tham gia vào dự án. Điều này cho phép đảm bảo được tính Decentralized của một DeFi Protocol trong khi dự án vẫn có thể đề xuất những hướng đi tốt nhất dành cho cả Solend và cộng đồng, hoặc thậm chí là lấy ý kiến từ cộng đồng trong những trường hợp khẩn cấp để đảm bảo được tính công bằng nhất
Lending & Borrowing
Giống như một dự án Lending khác trên bất kỳ hệ sinh thái nào, hoạt động chính của Solend vẫn là đi vay và cho vay.
Người dùng có thể deposit tài sản vào các Pool cho vay để nhận lãi cho vay cố định trong khi đó những người đi vay sẽ phải trả lãi vào Pool của người cho vay. Mức APY này sẽ được tính dựa trên công thức của Solend và hiện ra trên giao diện người dùng, và lãi suất vay sẽ được tự động cộng dồn vào khoản vay của người vay và số tiền sẽ tăng lên hằng ngày.
Ví dụ: nếu có 2 ETH trong một Pool và 1 ETH được cho vay với mức APY 20%, thì những người dùng gửi tiền vào Pool đó sẽ nhận được mức APY là 10% mỗi người
cToken
Cơ chế cToken được xem là Yield-bearing deposit receipt, hoặc có thể hiểu là biên lai gửi tiền để nhận yield. Điều này có nghĩa là người dùng có thể convert token của mình thành cToken và cToken đó có thể nhận yield từ Solend.
Ví dụ: Người dùng chuyển USDC thành cUSDC và nhận được lãi trên dựa trên lượng cUSDC nắm giữ, cToken có thể được nắm giữ trong ví cá nhân mà vẫn nhận yield từ Solend. Nếu người dùng sử dụng cToken trong cơ chế Lending/Borrowing trên Solend, cToken sẽ được smart contract của Solend nắm giữ và được sử dụng dưới dạng “collateral” để cho vay
Liquid Staking Derivatives
Khi mà Shanghai Upgrade - một trong những bản cập nhật lớn nhất của Ethereum kể từ sau The Merge đang ngày càng đến gần thì các dự án làm về mảng LSD (Liquid Staking Derivatives) ngày càng thu hút được nhiều sự chú ý từ cộng đồng. Điển hình có thể thấy Protocol có nhiều TVL nhất trên thị trường ở thời điểm hiện tại là Lido Finance với khoảng $10b TVL cũng là một ông lớn trong mảng Liquid Staking.
Việc có một Liquid Staking Protocol phát triển mạnh mẽ sẽ giúp cho hệ sinh thái vừa thu hút được nhiều TVL vừa đảm bảo thanh khoản cho cả hệ giúp người dùng không còn gặp phải những trở ngại liên quan đến capital efficiency. Đối với một blockchain với cơ chế đồng thuận Proof of Stake như Solana thì Liquid Staking chắc chắn là mảnh ghép không thể thiếu nếu như muốn tăng trải nghiệm người dùng và tính thanh khoản cho Sol. Marinade Finance là người đi đầu trong mảng này trên Solana.
Marinade Finance
Marinade là dự án làm về Liquid Staking SOL trên mạng lưới Solana với mSOL. Lấy ví dụ, người dùng có thể Stake SOL trong Marinade để nhận reward (hiện tại ~ 6,8% APY), Marinade sẽ trả về lượng mSOL có giá trị tương ứng. Sau đó, có thể dùng mSOL để cung cấp thanh khoản ở Saber, nhận về phí giao dịch và SBR - token của Saber. Đồng thời, Saber sẽ trả về một lượng mSOL LP có giá trị tương ứng mSOL lúc đầu.
Bên cạnh đó, đối với những Liquid Staking Protocol thông thường, người dùng có thể sẽ phải mất thời gian khi thực hiện Unstake và điều đó có thể tạo ra rủi ro vào những thời điểm thị trường biến động mạnh hay làm giảm trải nghiệm người dùng. Với Marinade, người dùng có thể bắt đầu nhận thưởng ngay lập tức, cũng như Unstake không cần đợi.
Sau đây là các bước cơ bản để bạn thực hiện Staking SOL trên Marinade Finance:
Bước 1: Bạn vào trang chủ của Marinade Finance và thực hiện kết nối ví. Có thể sử dụng ví Phantom hay ví Slope tùy vào nhu cầu
Bước 2: Chuẩn bị lượng SOL muốn tham gia Staking, vào mục Liquid Staking và tham gia Stake
Bước 3: Nếu muốn Unstake, bạn có thể vào mục Unstake và thực hiện. Chú ý là có 2 option là unstake ngay lập tức (tốn khoảng 0,3% phí) hoặc unstake trong khoảng 2 ngày (không tốn phí) để lựa chọn
Vậy là bạn có thể dễ dàng tham gia Staking SOL trên Marinade Finance chỉ với vài bước cơ bản vậy thôi đấy. Ngoài ra, bạn cũng có thể hold token MNDE của dự án để tham gia voting Proposal trên Marinade
Liquidity Providing
Thanh khoản là một trong những vấn đề quan trọng và được nhà đầu tư xem xét kỹ nhất trong bất kỳ một thị trường tài chính nào từ truyền thống: chứng khoán, bất động sản,... cho đến thị trường Crypto. Và đối với một thị trường mới nổi và nhiều biến động như Crypto thì đây lại càng là một vấn đề nhức nhối hơn.
Bản chất của thanh khoản chính là việc đánh đổi giữa tốc độ giao dịch và mức giá có thể giao dịch, chính vì vậy mà thanh khoản sẽ có ảnh hưởng lên giá của token nên sẽ tạo ra sự chênh lệch giữa unrealized profit và realized profit. Chính vì vậy mà khi một token có tính thanh khoản kém sẽ dẫn đến việc lợi nhuận thu về của các nhà đầu tư không được như kỳ vọng hoặc giá token bị manipulate,... Nên đa phần lựa chọn của nhiều người luôn là những đồng coin, token hoặc sàn giao dịch có thể đảm bảo đủ thanh khoản tốt.
Đối với một hệ sinh thái DeFi thì việc đảm bảo cho các Liquidity Pool hoạt động một cách hiệu quả thì sẽ rất cần đến những người cung cấp thanh khoản cho Liquidity Pool đó, hay còn gọi là Liquidity Provider. Các LP sẽ kiếm tiền nhờ vào việc cung cấp thanh khoản cho các Pool của các DEX và nhận reward hay còn gọi là Yield Farming. Và như mình đã giới thiệu ở trên, một trong những dự án nổi bật nhất trên Solana trong mảng này không ai khác ngoài Orca
Orca Liquidity Providing
Điểm cải tiến mới của Orca khi thực hiện cung cấp thanh khoản là dự án giúp giải quyết hiệu quả capital efficiency bằng tập trung thanh khoản trong một vùng giá nhất định, nhờ đó hạn chế những rủi ro liên quan đến Impermanent Loss. Người dùng có thể deposit tài sản vào các Pool của Orca và nhận về LP Token dưới dạng NFT. Để tham gia cung cấp thanh khoản cho Orca để farming yield, bạn có thể thực hiện theo một vài bước cơ bản sau đây:
Bước 1: Vào trang chủ của Orca và kết nối ví, có thể sử dụng ví Phantom hoặc Slope tuỳ vào nhu cầu
Bước 2: Vào mục Liquidity, chọn Pool mà bạn muốn cung cấp thanh khoản, sau đó chọn Deposit. Lưu ý rằng, tuỳ thuộc vào sự biến động của từng loại tài sản mà APR trong từng Pool sẽ khác nhau. APR càng lớn thì những rủi ro đi kèm nó cũng sẽ lớn như sự biến động của giá token, Impermanent Loss,....
Bước 3: Tuỳ vào nhu cầu của bản thân, có 3 lựa chọn farming:
Active: Bạn kiếm được Yield cao hơn nhưng lại dễ bị Impermanent Loss. Cần phải thường xuyên cân bằng lại nguồn vốn
Passive: Bạn kiếm yield hơn nhưng lại ít bị ảnh hưởng khi thị trường biến động mạnh
Custom: Bạn có thể lựa chọn cung cấp thanh khoản ở vùng giá nhất định tuỳ vào nhận định của bản thân
Bước 4: Sau khi đã lựa chọn xong, bạn nhấn “Next step" để thực hiện add token vào Pool. Ở đây bạn phải add cả 2 token một lượng tương có giá trị đương nhau để Farming
Bước 5: Sau khi Preview và đồng ý với mức APR Orca đưa ra thì bạn có thể chọn Confirm Deposit để xác nhận việc add thanh khoản vào Pool. Sau khi Deposit thành công, bạn sẽ nhận được LP Token dưới dạng NFT đại diện cho việc bạn đã cung cấp thanh khoản vào Pool
Nếu muốn rút phần thanh khoản mà đã cung cấp, bạn chọn vào mục Portfolio sau đó chọn Withdraw
The end
Bài viết của mình đến đây là kết thúc rồi, hi vọng thông qua bài viết này thì bạn sẽ có thêm được những cái nhìn và sự hiểu biết sâu sắc hơn về hệ sinh thái của Solana. Hy vọng các bạn tục ủng hộ mình trong khoảng thời gian tới.